Lạm dụng thuốc bổ

Tiêu đề: Lạm dụng thuốc bổ Tue May 29, 2012 12:14 am


	Lạm dụng thuốc bổ Chết vì… quá bổ Dù rất cần thiết với người già, người suy nhược cơ thể, trẻ biếng ăn hoặc chậm lớn nhưng nếu không sử dụng đúng cách thì thuốc bổ vẫn tác động xấu đến sức khỏe. Đưa con đi khám tại Trung tâm Khám – Tư vấn dinh dưỡng (Viện Dinh dưỡng Quốc gia), chị Trần Nghĩa Thục (27 tuổi, ngụ huyện Thanh Trì – Hà Nội) cứ băn khoăn không hiểu tại sao cậu con trai 2 tuổi dù được “nạp” đều đặn 2-3 loại thuốc bổ mà vẫn biếng ăn, chậm nói, chậm đi; đôi lúc co giật, nôn trớ. Các bác sĩ tại đây kết luận cậu bé bị thừa vitamin A, D và canxi. Tự ý bổ sung Lúc này, chị Thục mới tá hỏa và kể cho bác sĩ nghe gần một năm trước, sau khi đưa con đi khám dinh dưỡng, chị thường xuyên cho con uống theo đơn thuốc này. Thấy con vẫn biếng ăn, chậm lớn, chị đã tăng liều và mua thêm một số thuốc bổ sung canxi vì nghĩ đơn giản rằng thuốc bổ chắc uống nhiều một chút cũng chẳng sao. Theo bác sĩ Nguyễn Bạch Đằng, Học viện Quân y, việc bổ sung vitamin D và canxi quá nhiều trong thời gian dài sẽ dẫn đến dư thừa canxi trong máu, gây ra trạng thái kích thích, co giật. Ngay cả vitamin A, dù đóng vai trò rất quan trọng giúp tăng cường thị giác nhưng nếu dùng liều cao kéo dài, đặc biệt ở trẻ em, sẽ dẫn đến viêm gan cấp. “Nguyên nhân dễ gây ngộ độc vitamin A ở trẻ là do trẻ đã uống sữa công thức, trong đó có chứa một lượng vitamin A phù hợp nhưng các bà mẹ không biết nên tự ý bổ sung thuốc có chứa các loại vitamin khác, kể cả vitamin A. Tất cả tình huống này sẽ dẫn đến tích tụ vitamin A trong gan. Tương tự, việc dùng vitamin D liều cao kéo dài sẽ tích lũy thuốc, làm tăng canxi trong máu gây mệt mỏi, chán ăn, nôn, tiêu chảy, đau nhức xương khớp, tổn thương thận, tăng huyết áp” – bác sĩ Đằng lưu ý. Có thể tử vong Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận bệnh nhân Nguyễn Thị Tĩnh (33 tuổi, ngụ Phú Thọ), nhập viện chiều 16-5 do dị ứng thuốc bổ. Chị Tĩnh cho biết do bị đau mỏi xương khớp, ăn không ngon nên đã đi bốc thuốc nam của một ông thầy lang ở Yên Bái. Sau khi uống hết cốc thuốc chưa đầy 1 giờ, đầu óc choáng váng, nước mắt chảy ròng, toàn thân nổi mẩn, mặt sưng vù nên chị phải nhập viện theo dõi. Theo bác sĩ Bùi Văn Khánh, Trung tâm Dị ứng Miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai, thời gian qua, trung tâm không chỉ tiếp nhận các trường hợp dị ứng với thuốc tây y, đông y, thuốc nam mà còn nhiều trường hợp phản ứng với các loại thuốc bổ dạng vitamin, thuốc bổ giúp tăng chất nhờn của khớp, thậm chí cả thực phẩm chức năng. Biểu hiện là người bệnh phát ban đỏ toàn thân, ngứa, viêm da, phù nề, thậm chí sốc phản vệ và có thể dẫn đến tử vong. Đừng lạm dụng “Đừng bao giờ nghĩ thuốc bổ là vô hại mà dùng vô tội vạ. Hiện tượng nhiều trẻ tử vong, nhiễm độc sau khi uống thuốc nam chứa chì cũng là lời cảnh báo đối với các bậc phụ huynh có con nhỏ”- bác sĩ Khánh nhắc nhở. Còn theo bác sĩ Đằng, dù là vitamin nhưng mỗi loại thuốc đều có những tác hại khác nhau nếu lạm dụng. Chẳng hạn, vitamin A gây ngộ độc, đau nhức xương; vitamin C gây sỏi thận, đau dạ dày; vitamin D gây co giật; lạm dụng canxi dễ gây táo bón hoặc sỏi thận. Đó là chưa kể đến các tác dụng phụ khác như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, mệt mỏi, chán ăn. Giới chuyên môn cũng cảnh báo cùng với sự bùng nổ của thị trường thuốc bổ, thuốc hỗ trợ sức khỏe, tình trạng chuộng thuốc bổ ngày càng phổ biến. Nhiều người uống các loại thực phẩm bổ sung, vitamin, thực phẩm chức năng vì nghĩ đó là những viên thuốc kỳ diệu giúp tăng cường sức khỏe. Thực tế, sử dụng thuốc bổ không thay thế được thức ăn. Do đó, thay vì tốn kém cho các loại vitamin, vi chất bổ sung hay thực phẩm chức năng, trước hết, cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý và cân bằng các nhóm thực phẩm. Nếu sử dụng các loại thuốc bổ, cần phải theo sự tư vấn, chỉ định của bác sĩ.


	Lạm dụng thuốc bổ: coi chừng con bổ… ngửa Số liệu từ khoa dinh dưỡng bệnh viện Nhi Trung ương cho biết trung bình mỗi ngày tại khoa có 60 – 70 bé đến khám và tư vấn liên quan đến vấn đề dinh dưỡng. Trong đó, rất nhiều bé bị bệnh do lạm dụng thuốc bổ, thậm chí có trường hợp phải cấp cứu! Thuốc bổ rất được chuộng hiện nay là các chế phẩm bổ sung vitamin và chất khoáng. Trẻ bình thường có cần bổ sung vitamin? Vitamin (còn gọi là sinh tố) là những chất dinh dưỡng cần được cung cấp hàng ngày để cơ thể phát triển và hoạt động bình thường. Tuy lượng cung cấp nhỏ, thậm chí rất nhỏ, nhưng số vitamin cần thiết lại lên đến con số 13 gồm bốn vitamin tan trong dầu là A, D, E, K và chín vitamin tan trong nước như vitamin C, các vitamin nhóm B (B1, B2, B5, B6, PP…) Còn chất khoáng là các chất vô cơ được bổ sung hàng ngày. Cũng giống như vitamin, hàng ngày ta được cung cấp chất khoáng qua thực phẩm. Riêng với trẻ con đang trong giai đoạn phát triển thì việc cung cấp đủ các chất dinh dưỡng, trong đó có vitamin lại càng quan trọng. Nếu hàng ngày ta ăn uống với chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ thì không sợ thiếu vitamin và chất khoáng. Đặc biệt nên tăng cường rau cải, trái cây các loại cho bữa ăn, vì đây là nguồn vitamin thiên nhiên rất tốt. Tuy nhiên, có một số đối tượng có nguy cơ thiếu vitamin, là người ăn kiêng (người ăn chay trường), người bệnh (nhiễm trùng, phỏng, phẫu thuật), người cao tuổi, phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú, người nghiện rượu, người hút thuốc nhiều… Riêng trẻ bị suy dinh dưỡng, chậm lớn, trẻ sau giai đoạn bị bệnh (nhiễm trùng, ho hen, tiêu chảy…) thì việc uống vitamin và khoáng chất là cần thiết. Về mặt lý thuyết, nếu trẻ ăn uống cân bằng, hợp lý, đầy đủ và tình trạng bình thường thì không cần bổ sung vitamin. Tuy nhiên, nếu nghi ngờ chế độ ăn không cung cấp đầy đủ dưỡng chất thì ngay cả những trẻ khoẻ mạnh cũng nên bổ sung vitamin, bởi các vitamin vốn có trong thực phẩm sẽ mất đi hay giảm trầm trọng trong một bữa ăn đầy đủ nhưng chất lượng thực phẩm không đảm bảo (rau bị héo, trái cây không còn tươi), hoặc bảo quản chế biến không tốt (gạo càng trắng càng ít vitamin B1, thức ăn nấu quá kỹ vitamin C không còn…) Vì vậy, nhiều khi bác sĩ vẫn khuyên cho trẻ xem ra khoẻ mạnh uống bổ sung vitamin, đương nhiên là phải đúng liều lượng. Còn với trẻ béo phì, bác sĩ thường khuyên nên ăn ít béo và bổ sung các vitamin, vì chế độ ăn kiêng ít chất béo không giúp hấp thu đủ lượng vitamin tan trong dầu là vitamin A, D, E, K. Riêng trẻ sơ sinh (từ khi sinh cho đến bốn tháng tuổi) chỉ được bú sữa mà không nên cho dùng bất cứ chất lỏng thực phẩm nào khác, kể cả thuốc dung dịch uống chứa vitamin. Bà mẹ muốn bổ sung vitamin cho trẻ sơ sinh, nên chính mình dùng thuốc bổ sung để vitamin thông qua sữa mẹ mà tới con. Điều đáng quan tâm là có một số phụ huynh quá lo lắng cho sức khoẻ của con, đã cho trẻ dùng quá nhiều thuốc bổ đưa đến thừa vitamin và chất khoáng rất có hại. Những lưu ý khi cho trẻ dùng thuốc bổ Sử dụng thuốc bổ sung vitamin và chất khoáng không thay thế được thức ăn, mà vẫn phải ăn uống đầy đủ, cân bằng các nhóm thực phẩm. Đừng bao giờ nghĩ thuốc bổ là vô hại mà cho trẻ dùng kiểu “không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”! Trong các loại vitamin, vitamin A và D không được dùng thừa, vì sẽ tích luỹ trong cơ thể gây ngộ độc. Riêng phụ nữ có thai và trẻ con, đặc biệt trẻ sơ sinh, dùng quá liều vitamin A, vitamin D càng nguy hiểm. Nếu thừa vitamin A có thể gây quái thai, còn trẻ sơ sinh thì bị tăng áp lực sọ não đưa đến lồi thóp, viêm teo dây thần kinh thị giác. Dùng quá liều vitamin D sẽ gây vôi hoá nhau thai, còn trẻ thì bị chán ăn, mệt mỏi, nôn ói, xương hoá sụn sớm. Ở nước ta, đã có nhiều trường hợp trẻ con do uống quá liều vitamin A, D bị tác dụng phụ gây tăng áp lực sọ não, lồi thóp phải đưa đến bệnh viện cấp cứu. Nếu dùng loại đa sinh tố mỗi ngày uống một viên thì xem kỹ thành phần không được chứa quá 5.000 đơn vị quốc tế (IU) vitamin A và không quá 400 IU vitamin D. Nếu dùng loại dung dịch uống, phải lấy số giọt hoặc thể tích (số ml) theo đúng bản hướng dẫn sử dụng thuốc. Không nên dùng vitamin C liều quá cao (hơn 1g/ngày) dài ngày vì có thể gây tiêu chảy, loét đường tiêu hoá, sỏi thận. Với thuốc viên vitamin C dạng sủi bọt chứa 1g dược chất/viên, không nên xem đây là nước giải khát mà cho trẻ uống nhiều có thể khiến trẻ ngộ độc.

Tiêu đề: Re: Lạm dụng thuốc bổ Tue May 29, 2012 12:15 am


	Đừng nên lạm dụng thuốc bổ Hiện nay, không ít người dân có thói quen dùng thuốc bổ khi cảm giác là mình có vấn đề về sức khoẻ. Hay người ta uống thuốc bổ đơn giản vì nó… bổ, mà ít người ý thức được rằng thuốc bổ có thể sẽ gây hại khi chúng ta không biết cách dùng. Thị trường thuốc bổ hiện nay rất phong phú, đa dạng và… bổ đủ thứ. Từ thuốc làm trẻ hoá, thuốc tăng cường sinh lực, tăng chiều cao cho trẻ, thuốc để ăn ngon cho tới thuốc bổ não. Việc mua thuốc bổ rất dễ dàng, thậm chí khi chỉ cần nói: Tôi muốn mua thuốc bổ mắt, bổ tim, người bán thuốc sẽ tìm cho khách các loại thuốc có tác dụng như mong muốn. Thuốc bổ thường là các loại vi-ta-min, các khoáng chất a-xit a-min tổng hợp, giúp bổ sung các chất dưỡng thiết yếu, tăng sức đề kháng và trẻ hoá các tế bào. Một số các chất như li-sin sẽ giúp cho việc ăn ngon, vi-ta-min E trẻ hoá da và ngăn ngừa các yếu tố gây ung thư, chất Be-ta-ca-rô-ten tốt cho mắt. Thuốc bổ cần thiết cho người cao tuổi, người suy nhược cơ thể, trẻ em chậm lớn hoặc ốm yếu. Tuy bổ dưỡng nhưng khi dùng không đúng hay dùng quá liều thì sẽ gây tác dụng xấu cho cơ thể. Với một cơ thể bình thường mà bổ sung nhiều vi-ta-min tổng hợp có thể gây thừa vi-ta-min. Thừa vi-ta-min sẽ có tác hại cho cơ thể. Chẳng hạn, thừa vi-ta-min A có thể gây ngộ độc. Phụ nữ mang thai mà thừa vi-ta-min A có thể sinh con dị dạng, trẻ em thừa vi-ta-min A có thể tổn hại tới não, thần kinh. Thừa vi-ta-min D dễ bị tiêu chảy ở người lớn, tác động xấu tới thai nhi và gây chán ăn, suy thận, có thể làm cho xương bị thoái hoá. Thừa vi-ta-min E lại dẫn đến rối loạn tiêu hoá và thị giác. Thừa các khoáng chất cũng gây hại không kém. Thừa sắt dễ gây ngộ độc, tiêu chảy. Thừa kẽm sẽ ảnh hưởng tới quá trình hấp thụ các khoáng chất khác, ăn quá nhiều i-ốt cũng không tốt cho tuyến giáp. Rõ ràng, tự động uống thuốc bổ sẽ tiềm ẩn những nguy cơ, đó là chưa kể nhiều người thích dùng thuốc bổ vì nghĩ rằng chúng an toàn. Chúng ta cần từ bỏ thói quen tự ý chẩn bệnh và tự ý kê đơn cho bản thân. Khi muốn uống thuốc bổ rất cần sự hướng dẫn của y, bác sĩ. Nhiều khi, chẩn đoán bệnh đúng nhưng kê đơn lại sai, hoặc thời gian uống thuốc quá ngắn (hoặc quá thất thường) nên thuốc không có tác dụng, hoặc uống thuốc trong một thời gian dài dẫn đến dư thừa các vi-ta-min, khoáng chất, gây ra những hậu quả xấu. Hãy luôn luôn ghi nhớ: Thuốc bổ vẫn có thể có hại và tác hại của nó lại do người sử dụng sai. Với những người cơ thể bình thường, không đau yếu trầm trọng, thì bổ sung các vi-ta-min và khoáng chất tốt nhất là qua đường ăn uống. Ăn uống đa dạng, giàu dinh dưỡng là cách bổ sung chất bổ an toàn và tốt nhất cho cơ thể.


	Uống quá nhiều thuốc bổ dễ làm hỏng thận Muốn con có chiều cao như ý, nhiều bà mẹ đã liên tục cho trẻ uống thêm thuốc bổ chứa vitamin và canxi. Nếu uống quá nhiều, canxi sẽ tích tụ khiến thận bị vôi hóa. Gần đây, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP HCM tiếp nhận nhiều trẻ nước tiểu có cặn đục trắng, kết quả xét nghiệm cho thấy có oxalat canxi. Theo bác sĩ Huỳnh Thoại Loan, Trưởng khoa Thận, chất này có trong nước tiểu chứng tỏ trẻ bị thừa chất canxi do ăn uống hoặc dùng thuốc. Một số bà mẹ mới thừa nhận, chỉ vì muốn trẻ cao hơn mà họ đã tự ý cho trẻ uống rất nhiều canxi. Bác sĩ Nguyễn Bích Phượng, khoa Thận Bệnh viện Nhi Đồng 1, nhận định, đúng là canxi có trong phác đồ điều trị cho những trẻ lùn do thiếu hoóc môn tăng trưởng hoặc do thể tạng. Tuy nhiên, dù là thuốc bổ thì canxi vẫn phải được dùng đúng liều lượng chứ không phải uống bao nhiêu tùy thích. Trẻ uống quá nhiều canxi sẽ bị táo bón, tăng canxi trong máu. Ngoài ra, khi cơ thể hấp thu quá nhiều canxi, thận sẽ phải làm việc nhiều để thải lượng dư thừa, lâu ngày sẽ bị vôi hóa thận. Còn trẻ uống quá nhiều vitamin D sẽ bị lên cơn co giật. Nhiều bà mẹ thấy con mình lùn hơn so với các bạn cùng lứa đã hỏi bác sĩ xem có loại thuốc nào uống để cao lên không. Theo bác sĩ Bích Phượng, nhiều trẻ bị lùn do di truyền hoặc do mắc một số bệnh như loạn sản sụn xương, có bất thường về nhiễm sắc thể, bệnh đường tiêu hóa, tim mạch, gan thận, huyết học, tiểu đường, suy tuyến giáp, thiếu hormone tăng trưởng… Với những trẻ bị lùn do bệnh lý, nếu phát hiện sớm nguyên nhân và điều trị kịp thời thì có thể cải thiện chiều cao. Trong trường hợp trẻ bị lùn do thiếu hoóc môn tăng trưởng, bác sĩ giúp trẻ tăng chiều cao bằng cách chích thêm hoóc môn. Ngay cả những trẻ không mắc bệnh lý gì mà có chiều cao thấp hơn so với biểu đồ tăng trưởng, nếu gia đình chấp thuận điều trị, bác sĩ sẽ chích hoóc môn tăng trưởng để giúp trẻ cao thêm. Bác sĩ Bích Phượng nhấn mạnh, những trường hợp này được điều trị càng sớm càng tốt vì trẻ còn quỹ thời gian dài, hồi phục chiều cao tốt. Còn khi gần đến tuổi 18 mới đến bác sĩ thì xương đã đóng, dù điều trị tích cực đến mấy cũng khó thay đổi được chiều cao. Bác sĩ thường khuyên các bậc cha mẹ nên có thói quen đưa con đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi cân nặng cũng như chiều cao của trẻ. Trẻ dưới 2 tuổi nên đi khám mỗi tháng một lần, trẻ trên 2 tuổi có thể đi khám sức khỏe định kỳ 3-6 tháng/lần. Khi biểu đồ tăng trưởng có vấn đề bất thường, các bác sĩ sẽ phát hiện sớm, tìm nguyên nhân và điều trị để nâng chiều cao cho trẻ.


	Nguy hiểm khi nghiền thuốc thành bột cho dễ uống Thống kê cho thấy khoảng 60% người cao tuổi gặp rắc rối khi nuốt thuốc. Vì vậy, nhiều người đã cà nhuyễn hoặc tháo nang viên thuốc ra để dễ nuốt. Điều này vô cùng nguy hiểm. Theo các chuyên gia y tế, nếu người uống thuốc bị chứng khó nuốt thuốc thì nên chuyển qua những dạng bào chế khác như thuốc nước, thuốc dán thấm qua da, thuốc hít, đặt trực tràng… vì nghiền thuốc để uống sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Lý do bởi nhiều loại thuốc được bao viên nhằm điều chỉnh tốc độ giải phóng thuốc vào hệ tuần hoàn máu. Khi thuốc bị nghiền, tốc độ giải phóng thuốc thay đổi và người sử dụng dễ ngộ độc do dùng quá liều. Những loại thuốc được kê chỉ sử dụng một lần trong ngày thường được bao viên một cách đặc biệt nhằm giúp hoạt chất đi vào máu từ từ và đều đặn trong vòng 24 giờ. Khi nghiền để uống thì nồng độ thuốc được hấp thu ban đầu rất cao, để rồi chẳng có gì cho khoảng thời gian còn lại. Sau đây là một số loại thuốc phổ biến mà người dùng phải thuộc nằm lòng rằng không bao giờ được nghiền hoặc tháo vỏ nang: Tamoxifen (thường được chỉ định cho bệnh nhân ung thư vú; người nghiền có thể hít phải bụi thuốc và nếu đó là người đang mang thai thì cực kỳ nguy hiểm), Morphine (chuyên dùng giảm đau trong những trường hợp đau đớn nghiêm trọng như ung thư; dùng dưới dạng nghiền sẽ bị quá liều vì Morphine được hấp thu vào cơ thể rất nhanh chóng), Nifedipine (dược phẩm dùng để trị đau thắt ngực và cao huyết áp; nếu nghiền thành bột thì người sử dụng sẽ dễ gặp nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim, nhẹ hơn thì nhức đầu, xây xẩm). Các dược phẩm bao gồm viên nén, viên nang có ghi các chữ cái hoặc con số như: 12-hour, 24-hour, CC, CD, CR, ER, LA, Retard, SA, Slo-, SR, XL, XR… thì tuyệt đối không được nghiền hoặc tháo vỏ nang để lấy bột uống. Điều quan trọng là bệnh nhân cần nói cho bác sĩ biết rằng mình bị chứng khó nuốt để được kê toa với dạng bào chế thích hợp.

Lạm dụng thuốc bổ

Lạm dụng thuốc bổ

Bài viết mới cùng chuyên mục

Bài viết liên quan